Tüm dünyada itfaiye teşkilatları afet ve acil durum yönetimi ve planlamasının uygulandığı önemli kurumların başında yer almaktadır. İtfaiyelerin ve itfaiyecilerin afet olaylarında öncelikli olmalarının temel sebebi onların her an olaya hazır beklemeleridir. İtfaiyelerin deneyimleri afet ve acil durum olayları gibi tüm müdahale ettikleri olaylarda fark edilmektedir.
İtfaiyelerin personel ve ekipman kapasitesi göz önüne alındığında ve ülkemizin içinde bulunduğu olası deprem ve diğer afetlerdeki tehlikeleri de düşünüldüğünde itfaiyelerin mevcut yapılarının afet ve acil durumlara müdahale çalışmalarında ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.
İtfaiye birimlerinin deneyim ve tecrübeleri afet ve acil durum yönetiminde ve planlanmasında kesinlikle iyi değerlendirilmelidir. İtfaiyelerin mevcut yapılarının güçlendirilerek daha verimli hale getirilmesi afet öncesi zarar azaltma ve hazırlık çalışmalarının başında gelmektedir.
İtfaiye kurumlarının Afet ve Acil Durum Yönetimindeki rolü nedir?
Ülke genelinde tüm afet olaylarında ilk müdahaleyi yerel itfaiye ekipleri yapmaktadır. İlk ihbarlar ve olayların bilgileri itfaiye birimlerine düşmektedir. Vatandaşlarla olan ilk iletişim yine itfaiye kurumları ile sağlanmaktadır.
Özellikle afet anlarında olayların ansızın ortaya çıkması ve çok geniş alanları etkilemesi itfaiye kurumlarının afetlerdeki rolünü daha fazla ortaya çıkarmaktadır.
Afetin ilk saatlerinin ne denli önemli olduğu bilinmektedir. Bu afete müdahale eden itfaiye birimleri açısından da çok önemlidir. Bu müdahale süresini düşürmek, itfaiye birimleri üzerinde yapılacak afet öncesi, anı ve sonrası çalışmaların başında gelmektedir.
Bu sürenin düşürülmesi üzerine yapılacak çalışmalar sayesinde itfaiye teşkilatlarının daha aktif kullanılması daha donanımlı hale gelmesi de sağlanacaktır.
Tüm afetlerde bölge kurumları arasında ilk itfaiye birimlerinin harekete geçmiş olması, itfaiyenin olay yerindeki fiziki şartları düzenlemesi ve olayın ilk sorumluluğunu almasını gerektirmektedir. İtfaiye olay yönetimlerinde ilk Olay Komuta Sistemi çatısı hazırlanmakta ve sonraki çalışmalar bu çatı altında oluşturulmaktadır. Bu sebeple ülke genelinde itfaiyeler ve itfaiyecilerin afet ve acil durum yönetimine hazırlanması çalışmaları önemsenmelidir.
İtfaiye kurumlarının Afet ve Acil Durum Yönetiminin incelenmesi.
Bu sebeple afetlerde ilk müdahaleyi başlatacak olan itfaiye gibi profesyonel kurumların afet ve acil durum yönetimi konusunda eğitilmesi, donanımlı hale getirilmesi ve olay anında diğer birim ve kurumlarla ortak çalışma sistemi oluşturulması önemli bir konudur. Bu konuda itfaiyeler için projeler planlanmalıdır.
- Belediye itfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Personel Planlaması,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum araç Planlaması,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Ekipman ve Malzeme Standardı,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Organizasyon Kurulumu,
…
Başlıkları kullanılarak detay çalışmaların standart hale getirilmesi İtfaiye Afet ve Acil Durum Yönetiminin tüm itfaiye birimlerinde standart bir çatıda planlanması yapılabilecektir. Bu tür çalışma mevcut itfaiye birimlerinin afetlerde çalışma yöntemi, araç ve ekipman farklılıkları, müdahale yetkinliklerindeki farklılıklar en aza indirilecektir.
İtfaiyelerin Afet ve Acil Durum Yönetiminde olumlu yönleri nelerdir?
- İtfaiye kurumları afet ve acil durumlarda ilk müdahaleyi gerçekleştirecek kurumların başında gelmektedir.
- Donanım ve hazırlık bakımında temel yeterliliği sağlanmış ekiplerden oluşmaktadır.
- Araç ve ekipmanı ve bu ekipmanların kullanımı konusunda en fazla deneyime sahip ekiplerdir.
- En fazla olay tecrübesi ve geçmişi bulunan ekipler itfaiyelerde bulunmaktadır.
- Afet risklerine karşı bilgi ve tecrübesi olan çok çalışana sahiptir.
- Çabuk hareket edebilen ve disiplinli çalışabilen ekiplere sahiptir.
- Tüm ulusal itfaiye birimleri ortak çalışma şartları ve sistemi içinde görev yapmaktadır.
- Çalışan sayısı bakımından kalabalık bir yapıya sahiptirler.
- Yerel anlamda bölgelerini iyi tanıyan, olay yeri ve yönetimine hâkim olan ekiplerdir.
- Bölgedeki tüm kaynak ve imkanların kullanım tecrübesine sahiptir.
- Halka ulaşmak, bilgilendirmek noktasında çok fazla imkana sahiptir.
- Özel sektör, STK ile iletişimi çok daha kolay sağlayabilmektedir.
- Mevzuat açısından yetkili ve etki sahibi kurumlardır.
- Denetleme ve yaptırımları bulunmaktadır.
- Olaylarda lojistik ve haberleşme iletişim desteği konusunda uzmanlaşmış ekiplere sahiptir.
İtfaiyelerin Afet ve Acil Durum Yönetiminde desteklenmesi gereken yönleri nelerdir?
Ulusal ve yerel Afet ve Acil Durum Planlamalarında itfaiye birimlerine sadece yangın söndüren Hizmet Grubu olarak bakılmamalıdır.
- İtfaiye birimleri Yangınlar, Su baskınları, Orman yangınları, Sanayi yangınları, Kimyasal Madde olayları, Biyolojik ve Salgın Hastalık olayları, Radyolojik ve Nükleer kazalar, Kuraklık, Deprem ve Ulaşım kazaları olarak tanımlanan tüm afet türlerinde görev almış, alabilecek ve alması hedeflenen birimlerdir. (Kaynak: TAMP Türkiye Acil Müdahale Planı)
- İtfaiyeler ve itfaiyelerin dahil olduğu olay çeşidi, riski ve fazlalığı karşısında çalışanların kurumsal kimlik ve mesleki statülerinde iyileştirme, geliştirme çalışmaları yapılmalıdır. Kurumsal kimliklerinin daha iyi düzeye çekilmesi sağlanmalıdır.
- İtfaiye mesleğinin ve çalışanının teknik bir personel olduğu kabul edilmelidir.
- Afet ve Acil Durum Planlaması ve Yönetimi konularının, tüm itfaiye birimleri ve çalışanlarınca benimsenmesi sağlanmalıdır.
- Afet ve Acil Durumların sevk, idare ve organizasyonları konusunda standartların tüm ulusal itfaiye birimleri yapısına yerleştirilmesi sağlanmalıdır.
- Yönetici ve çalışan personel olarak istihdam edilen çalışan personelini daha donanımlı hale getirilmesi, çalışan ve iş, görev anlayışındaki misyon ve vizyonuna afet ve acil durumların daha detaylı işletilmesi sağlanmalıdır.
- İtfaiyelerin sadece yangın ve güvenliğinde görev yapan bir kurum olmadığını afet ve acil durum olaylarının öncesi, anı ve sonrası içinde çalışmalar ve planlamalar yaptığının /yapabildiğinin altı çizilecek projeler başlatılmalıdır.
- İtfaiyelerin, Afet ve Acil Durum Yönetimi ve Organizasyonlarındaki tüm çalışmalarında paydaşları olan Akademi, STK, Özel Kurumlar ve İşletmelerle ilişkileri güçlendirilmelidir.
- İtfaiyelerin paydaşlarıyla olan iletişiminde tüm projelere destek vermesi, imkân, tecrübe, deneyim ve kabiliyetlerini paylaşmaları sağlanmalıdır.
- Ulusal anlamda “İtfaiyelerde Afet ve Acil Durum Yönetimi Standardı “başlığında çalışmalar başlatılmalıdır. Bu çalışmaların alt başlıklarında afet anında itfaiyelerin hareket tarzları, yönetim ve sevk ve organizasyonları belirlenmelidir.
- Yukarıda bahsedildiği gibi aşağıdaki başlıklarda çalışmalar yürütülmelidir.
- Belediye itfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Personel Planlaması,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum araç Planlaması,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Ekipman ve Malzeme Standardı,
- Belediye İtfaiye Birimlerinde Afet ve Acil Durum Organizasyon Kurulumu, …
- İtfaiyelerin temelde sorumluluk alanlarının yerel sınırları olduğu bilinmektedir. Ancak afet ve büyük acil durumlarda ülke sınırları içindeki Türkiye Acil Müdahale Planı çerçevesinde başka il ve ilçelere gidebilmekte ve çalışabilmektedir. Bu durum itfaiyelerin eğitim ve çalışma prensiplerine işletilmeli, buna yönelik ülke çapında eğitim, tatbikat ve uygulamalar yapılmalıdır.
