Nanometrik Yeni Dünya Düzeni

   11 Mart 2020 tarihinde ilk COVID-19 (Coronavirus Disease 2019) vakası açıklandığından bugüne kadar artık pandemi haline gelmiş olan salgın sadece ülkemizde değil özellikle Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika olmak üzere tüm dünyada yayılımına son sürat devam etmekte ve ölümlere neden olmaktadır. Bu yazının hazırlandığı dakikalarda COVID-19 vaka sayıları bir milyona dayanmıştı ve tam rakamlarla ifade edecek olursak 175 ülkede toplam 926095 vakadan 46413’ünün hayatını kaybettiği, 193031 vakanın da iyileştiği bildirilmekteydi.

   Bilindiği gibi, Koronavirüsler tek zincirli, polaritesi yüksek, zarfla sarılmış 60-140 nanometre çapında RNA virüsleridir. Aslında insan koronavirüsleri 1960’lı yıllarda tanımlandı ve insanda enfeksiyon yapan 7 alt tipinin bulunduğu gösterildi. 2019’un son günlerinde Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüsün, (2019-nCOV), 2002 yılında dünya genelinde 774 kişinin ölümüne neden olan SARS ve 2012’de 24 ülkede 1000’den fazla vakadan 400 civarında ölüme sebep olan MERS-COV’a göre tüm dünyada daha fazla bulaşıcılık gösterdiği en göze çarpan özelliğiydi. COVID-19’a neden olan koronavirüsün yapılan genom dizileme ve filogenetik analizi ile SARS virüsü ile aynı alt cins içinde bulunan bir betakoronavirüs olduğu gösterildi. Yeni tip koronavirüs enfeksiyonunda asemptomatik hastaların bile bulaşıcılığının olması dünya yüzeyinde yayılmasında büyük bir etken oldu. Hastaların kliniğinde öncelikle ateş, kuru öksürük, halsizlik, kas ağrıları iştah kaybı gibi ilk belirtiler, en geç bir hafta içinde nefes darlığı ve solunum sıkıntısı ile viral pnömoniye dönüşmekte ve vakaların çoğunda BT’de her iki akciğerde inflamatuvar infiltrasyonlarla kendini göstermektedir. Özelikle bağışıklık sistemi zayıf, 65 yaş üstü bireylerde, ayrıca belirli bazı kronik hastalıkları (hipertansiyon, diyabet, kanser, iskemik kalp hastalığı, KOAH, kalp yetmezliği gibi) olan hastalarda ARDS (akut solunum sıkıntısı sendromu) gelişmesi sonucunda yoğun bakıma ve mekanik ventilasyona alınması söz konusu olabilmektedir. Buradaki yaş sınırlaması, özellikle Mart 2020 sonuna kadar ülkemizde COVID-19’dan hayatını kaybedenlerin %80’i, yoğun bakıma yatanların da %75’inin 60 yaş üstü olması sebebiyle önemlidir.

   Bu salgında en iyi tedavinin aslında koruyucu tedbirlerin effektif şekilde alınması ile gerçekleşebileceği dünyanın son 3 ayında, ülkemizin de son üç haftada aldığı en önemli ders olmuştur. Hastalığa yakalanmanın önlenmesi ve enfeksiyonun bulaşının engellenmesi için alınabilecek temel korunma önlemlerinden bahsedecek olursak;

  Ülkemizde ilk vakanın duyurulduğu 11 Mart 2020 tarihinden beri ülke olarak bir panik ve korku halini toplumda gözlemlemekteyiz. Ülkemizin ve de dünyanın neredeyse tek gündemi olan bu salgın rutin hayatımızı kelimenin tam anlamıyla kökten yok etti. Artık “izolasyon, karantina, entübasyon, PCR, yoğun bakım” gibi daha önce pek kullanmadığımız kelimeler günlük hayatımıza girdi. Peki biz ülke olarak bu biyolojik afetin etkilerini en aza indirebilmek için Mart 2020 sonu itibariyle neler yaptık:

ÜLKEMİZDE COVİD 19 VAKALARININ SEYRİ ve ALINAN ÖNEMLİ KARARLAR

S. Nu.TarihVaka SayılarıAlınan Tedbirler
VakaVefatİyileşen
16.Oca000> HSGM bünyesinde 15 kişilik bir operasyon merkezi teşkil edildi. 
210.Oca000> Sağlık Bakanlığınca Bilim Kurulu teşkil edildi.
314.Oca000> Covid 19 hastalığı hakkında hazırlanan rehberin ilk versiyonu yayımlandı. 
424.Oca000> Havalimanlarına termal kameralar kuruldu.
> Ayrıca Çin’den gelen yolcuların ilave taramalara tabi tutulması ve koronavirüs enfeksiyonu belirtilerini gösteren herkesin karantina alınması kararı verildi.
51.Şub000> 34 vatandaşımız Wuhan’dan tahliye edildi.
63.Şub000> Çin’den gelen tüm uçuşlar durduruldu.
> İran’a gidip gelen tüm uçuşlar durdurularak İran sınırı kapatıldı.
729.Şub000> İtalya, Güney Kore ve Irak’a gidiş ve dönüş uçuşları durduruldu.
> Irak sınırı kapatıldı.
> Irak ve İran sınırlarına yakın saha hastaneleri kuruldu.
88.Mar000> Milli Eğitim Bakanı, okullarda temasa açık her yüzeyin sterilize edildiğini ve günlük 100 ton dezenfektan üreten meslek okullarının dezenfektan sağladığını bildirdi.
> Halka açık yerlerin ve toplu taşıma araçlarının dezenfeksiyon çalışmaları hız kazandı.
911.Mar100> Sağlık Bakanı, yurt dışı bağlantılı bir vatandaşımızın ülkenin ilk koronavirüs vakası olduğunu açıkladı.
> Hasta açıklanmayan bir hastaneye tecrit edildi ve hastanın aile üyeleri gözlem altına alındı.
1012.Mar100> Cumhurbaşkanımızın başkanlığında tüm bakanların katıldığı corona virüs toplantısında; ilkokul, ortaokul ve liselerin 16 Mart 2020’den başlayarak bir hafta boyunca kapatılarak, sonrasında uzaktan eğitim verilmesi, üniversitelerin üç hafta kapalı olması, spor maçlarının nisan sonuna kadar seyircisiz oynanması kararı alındı
1113.Mar1+400> Koronavirüs bulaşmış ilk vakanın bir akrabasının da hastalığa yakalandığı açıklandı.
> Akşam saatlerinde yine aynı aileden üç kişinin daha testinin pozitif çıktığı açıklandı.
> Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika, İsveç, Avusturya ve Hollanda’ya giden ve giden tüm uçuşları durduruldu.
1214.Mar5+100> Umreden dönen bir kişide testin pozitif çıktığı açıklandı.
> Gürcistan sınırı kapatıldı.
1315.Mar6+1200> Teyit edilen vaka sayısının 18’e yükseldiği, yeni vakalardan 7’sinin Avrupa, 3’ünün ABD kaynaklı olduğu bildirildi.
> Umreden dönen 10.300 vatandaşımızın 5392’si Ankara’da 4938’i Konya’da devlet yurtlarında karantinaya alındı.
> Diskotek, bar ve gece kulübü gibi eğlence yerleri kapatıldı.
1416.Mar18+2900> Teyit edilen vaka sayısının Orta Doğu, Avrupa ve ABD kaynaklı yeni vakalarla 47’ye yükseldiği açıklandı.
> Mısır, İngiltere, İrlanda, İsviçre, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri uçuş yasağı uygulanan ülkeler listesine eklendi.
> Kafeler, spor salonları, internet kafeler ve sinema salonları geçici olarak kapatıldı.
1517.Mar47+5110> 89 yaşındaki hastanın koronavirüsten ilk vefat eden vatandaşımız olduğu ve teyit edilen vaka sayısının 98’e yükseldiği bildirildi.
1618.Mar98+9320> 61 yaşındaki hastanın koronavirüsten ikinci vefat eden vatandaşımız olduğu ve teyit edilen vaka sayısının 191’e yükseldiği bildirildi.
> Cumhurbaşkanımız, halkı evde kalmaya ve acil durumlar dışında hastanelere gitmemeye çağırdı.
> Ayrıca 76 yaş üzeri emeklilerin maaşlarının evlerine teslim edileceğini bildirdi.
1719.Mar191+16830> 85 yaşındaki bir bayan hastanın koronavirüsten vefat ettiği, teyit edilen 168 yeni vaka olduğu bildirildi.
> Futbol, voleybol, basketbol ve hentbol ligleri ertelendi.
> 15 Mart 2020’de vefat eden eski K.K.K. E. Org. Aytaç Yalman’ın ölümünün koronavirüsten kaynaklandığı bildirildi.
> Çeşme limanı gümrük çalışanı bir kişide koronavirüs çıktığı, liman çalışanı ve ailesi olmak üzere 45 kişinin karantinaya alındığı bildirildi.
> ÖSYM takvimindeki TUS dahil 9 sınav ertelendi.
1820.Mar359+3113+90> Toplam vaka ve vefat sayısının sırasıyla 670 ve 9’a yükseldiği bildirildi.
> Özel ve vakıf hastaneleri de dahil olmak üzere, enfeksiyon hst., göğüs hst.,dahiliye ve mikrobiyoloji branşlarında en az iki uzman hekimi olan tüm hastaneler koronavirüs pandemi hastaneleri olarak ilan edildi.
1921.Mar670+2779+120> 12 yaşlı hastanın vefat ettiği, teyit edilen vaka sayısının 947’ye yükseldiğini bildirildi.
> Askeri yemin/terhis/teskere vb törenler geçici olarak askıya alındı
> Berber, kuaför ve güzellik salonları kapatıldı.
> Bahçe, park ve gezinti yerlerinde mangal yapılması yasaklandı
> 65 yaşın üstündekilere sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
> Restoran, yemek yerleri ve pastanelerin oturmak için halka kapatıldığı ve sadece eve paket veya gel-al servis yapılacağı bildirildi.
> Fenerbahçe basketbol ekibindeki bazı oyuncularda ve idari personelde koronavirüs hastalığı belirtileri olduğu açıklandı.
2022.Mar947+28921+90> Vaka sayısının 1236’ya, vefat edenlerin ise 30’a yükseldiği açıklandı.
> Kamu kurum ve kuruluşlarına alternatif ve esnek programlara izin vermeleri ve mümkünse uzaktan çalışmayı zorunlu kılmaları bildirildi.
> Sağlık çalışanlarının 65 yaş üstü sokağa çıkma yasağından muaf oldukları açıklandı.
2123.Mar1236+29330+70> Vaka sayısının 1529’a, vefat edenlerin ise 37’ye yükseldiği açıklandı.
> Hastalığın tedavisinde etkili olduğunu bildiren Favipiravir adlı ilacın ithal edilerek yoğun bakım hastalarına uygulanmaya başladığı duyuruldu.
> Yurt dışından gelen ve evde karantinaya alınan vatandaşlarımızın sayısının 11.269 olduğu açıklandı
2224.Mar1529+34337+70> Vaka sayısının 1872’ye, vefat edenlerin ise 44’e yükseldiği açıklandı.
> Toplu taşıma araçlarının kapasitelerinin sadece% 50’sine yolcu alabilmesine yönelik düzenleme getirildi.
2325.Mar1872+56144+1526> Vaka sayısının 2433’e, vefat edenlerin ise 59’a yükseldiği açıklandı.
> Sağlık Bakanı yaşları 60’ın üzerinde 2 hastanın taburcu olduğunu, 26 hastanın iyileştiğini açıkladı.
> Uzaktan öğretimin 30 Nisan’a kadar devam edeceği bildirildi.
2426.Mar2433+119659+1626> Vaka sayısının 3629’a, vefat edenlerin ise 75’e yükseldiği açıklandı.
2527.Mar3629+206975+1726+16> Vaka sayısının 5698’e, vefat edenlerin ise 92’ye yükseldiği açıklandı.
> Sağlık Bakanı yoğun bakımda yatan 344 hasta olduğunu ve yoğun bakım yatak doluluk oranının %63 olduğunu, 241 hastanın entübe olduğunu açıkladı.
> Bilim kurulu önerileri doğrultusunda Sn. Cumhurbaşkanımız tarafından; şehirler arası seyahatlerin valilik iznine bağlandığı, yurt dışı uçuşların sonlandırıldığı, toplu taşıma araçlarında seyrek oturma düzenine geçildiği, piknik alanlarının hafta sonları kapatıldığı, askerlerin celp ve terhis dönemlerinde 14 gün karantinaya alınacağı ve tüm il valiliklerinde kurulacak pandemi kurulları marifetiyle ilave tedbirler alınabileceği bildirilmiştir.
2628.Mar5698+170492+1642+28 
2729.Mar7402+1815108+2370+35 
2830.Mar9217+1610131+37105+57 
2931.Mar10287+2704168+46162+81> Mart sonu itibariyle ülkemizde yapılan toplam 92403 testten 13531’i pozitif sonuçlanırken, 214 hastamızı COVİD-19 nedeniyle kaybetmiş bulunuyoruz. Ayrıca yoğun bakımda bulunan 847 hastadan 622’sinin entübe olduğu, 243 hastanın da iyileştiği bildirilmiştir. 

   Sonuç olarak; birçok savaşın veya çatışmanın verdiği zarardan daha fazlasını veren ve vermeye de devam edecek az gelişmiş/ çok gelişmiş ülke, zengin / fakir ayrımı yapmayan bu virüs gerek ülkemizde gerekse dünyada pozitif bilimin değerini daha çok ortaya çıkardı. Ayrıca, yıllarca büyük bir özveriyle çalışan sağlık personelinin değerinin bir nebze de olsa anlaşılmasına neden oldu. Bu biyolojik afet tabiki de bir şekilde sona erecek. Bunun insanlık tarihine ileride olumlu yansıması temennisi ile sağlıklı günler dilerim.